Spiritualiteit in de uitverkoop

Spiritualiteit in de uitverkoop – Jeremy Carrette

Van aromatherapie-kaarsen tot feng shui-adviezen en yogaweekenden. Spiritualiteit is big business, het nieuwe opium voor het volk. Vaak wordt gedaan alsof spiritualiteit een soort tegengif is tegen het materialisme en neo-liberalisme. Maar het tegendeel het geval.

Met spiritualiteit wordt niet alleen veel geld verdiend. Ze wordt ook ingezet om de aandacht af te leiden van sociale problemen. Want wat is er bijvoorbeeld makkelijker voor een groot bedrijf, de omstandigheden van de werknemers verbeteren, of hun een ontspanningscursus aanbieden, waardoor ze minder last hebben van werkstress? Toch kunt u volgens de auteurs met bepaalde vormen van spiritualiteit ook weerstand bieden tegen de excessen van het neoliberalisme.

Inhoudsopgave
1. Een korte geschiedenis van spiritualiteit
2. Westerse psychologie en de politiek van de spiritualiteit
3. Spiritualiteit en de privatisering van Aziatische wijsheidstradities
4. Uitverkoop van de ziel: De spiritualiteitsbusiness

Recensie

De beide auteurs zijn of waren verbonden aan Britse universiteiten en publiceerden al eerder op het gebied van religie en filosofie. In dit nieuwe boek nemen ze stelling tegen moderne, buitenkerkelijke vormen van spiritualiteit waarin het zoeken naar zielenheil te individualistisch wordt opgevat en uitgewerkt. In de visie van de schrijvers wordt hiermee zowel individueel als collectief (maatschappelijk) de status quo gehandhaafd: de zoekende ziel gaat niet open, verbindt zich niet met het grote geheel of de anderen daarin, maar blijft egocentrisch, en op sociale schaal wordt de ongerechtigheid qua verdeling van bezit, macht en welzijn in stand gehouden. De schrijvers hebben ernstige kritiek op de wijze waarop met name het bedrijfsleven, maar ook overheid en onderwijsinstellingen gebruikmaken van de moderne neiging tot spiritueel zoeken; vormen neoliberalisme en kapitalisme de moderne religie die de oude vervangt en waaraan alles ondergeschikt wordt gemaakt. Religieuze- c.q. spirituele vorming van werknemers en studenten zou geen ander doel dienen dan hun wereldbeschouwing in te passen in de macht van het kapitaal. Daarom is er een andere, geëngageerde en subversieve spiritualiteit nodig. Hieroe worden enkele mogelijkheden geschetst. Met literatuurlijst.
P.O. Kampschuur