Waar blijft de ziel?

Waar blijft de ziel? – Bert Keizer

Zijn wij ons brein? In dit essay “Waar blijft de ziel?” geschreven met de humor en de nuchtere gevoeligheid die hem eigen zijn, verzet Bert Keizer zicht tegen de ‘neurosofie’ van Dick Swaab en Victor Lamme. Een wonderlijke discipline die neurologie verwart met alomvattende filosofische pretenties. En vraagt zich af wanneer en waarom wij vinden dat plant, dier en mens al dan niet een ziel hebben, en of ze die ook kwijt kunnen raken.

Keizer laat zien dat het gegoochel met hersenscans leidt tot even ongefundeerde als ongewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Dat maakt hij als verpleeghuisarts dagelijks mee. De ijver waarmee psychiaters hun patiënten volproppen met medicijnen, contrasteert pijnlijk met de manier waarop ze de ontmoeting met deze mensen uit de weg gaan.

Waar blijft de ziel in hun wereldbeeld?

alle boeken van Bert Keizer

Recensie

De auteur onderzoekt de vraag welke rol de ziel speelt bij het bestuderen van de mens. Hij plaatst zijn gedachten in historisch perspectief door een korte introductie van de ideeën van Socrates, Plato, Descartes en Wittgenstein. Als verpleeghuisarts heeft hij veel ervaring met dementerende patiënten waarbij hij zich afvraagt of een beschadigd brein ook een beschadigde ziel tot gevolg heeft. Aan de hand van veel cases en resultaten van onderzoeken maakt de auteur duidelijk dat eensluidende conclusies over het brein niet juist zijn. Het proza is helder en toegankelijk door de vele voorbeelden en de vlotte stijl met heldere beelden en vergelijkingen. Hij is overtuigend in zijn betoog dat het menselijk brein meer is dan het samenspel van neuronen en dat het maken van hersenscans als bewijs dat ‘wij ons brein zijn’ (volgens Dick Swaab) tot onwenselijke maatschappelijke ontwikkelingen kunnen leiden. Maar wat de mens dan wel is, blijft na eeuwen van studie nog ongewis.
S. Roest-Mouissie